Najpopularniejszym rodzajem urządzenia do produkcji pasz jest ekstruder ślimakowy, więc skupimy się właśnie na nim. Ekstruder jest wyposażony w ślimak, który przesuwa ziarno wzdłuż korpusu. W wyniku tego procesu surowiec poddawany jest ciśnieniu, nagrzewany do temperatury 180˚C i uzyskuje odpowiednią konsystencję oraz jednorodność.

Historia ekstruderów

Zanim podamy jasną definicję urządzenia i odpowiemy na pytanie „Czym jest ekstruder?”, opowiemy o genezie tej idei. Sto lat temu rolnicy z Ameryki, Niemiec i Anglii szukali maszyny, która dezynfekowałaby ziarno, czyniąc je maksymalnie wartościowym i łatwostrawnym. Pierwszy pomysł ekstrudera pojawił się już w 1930 roku, jednak jego przeznaczenie było inne: izolowanie przewodów elektrycznych. Maszyna służyła do zmiękczania materiału i nadawania mu kształtu. Surowiec przechodził obróbkę termiczną, a później pojawił się pomysł wykorzystania ekstrudera w rolnictwie, gdzie ziarno jest stale narażone na działanie grzybów i szkodników. Od 1959 roku ekstruder paszowy jest z powodzeniem stosowany w sektorze agroprzemysłowym.

Budowa ekstrudera

Wszystkie ekstrudery do pasz składają się z następujących elementów:

  • korpus;
  • zespół roboczy (ślimak, tłok lub dysk);
  • jednostka podawania surowca;
  • napęd;
  • dodatkowe elementy do nadania masie kształtu;
  • urządzenia kontrolno-pomiarowe.

Najczęściej spotykanym rodzajem takiego urządzenia jest ekstruder ślimakowy. Wyposażony jest w ślimak, który przesuwa ziarno wzdłuż korpusu. W trakcie procesu surowiec poddawany jest ciśnieniu, nagrzewany do 180˚C i staje się jednorodny.

Produkcja ekstruderów zyskała ogromną popularność. Sprzęt jest wykorzystywany zarówno w przemyśle spożywczym, jak i lekkim — praktycznie każda firma znajduje zastosowanie dla ekstrudera.

Ekstruder do zboża: zalety i możliwości

Ekstrudery do zboża cieszą się szczególnym uznaniem wśród rolników, przedsiębiorców i działkowców, ponieważ urządzenie rozwiązuje wiele problemów:

  • Dezynfekcja ziarna zniszczonego przez grzyby i owady.
  • Produkcja paszy, która jest przyswajana przez zwierzęta w 90%.
  • Wytwarzanie uniwersalnej paszy dla wszystkich rodzajów zwierząt domowych.
  • Wyeliminowanie problemów z nadmiernym zużyciem i przechowywaniem paszy.
  • Obniżenie kosztów zakupu surowców.

Budowa ekstrudera do zboża pozwala na załadunek ziarna o różnej frakcji i twardości: proso, pszenica, kukurydza (ziarna z kolb), siano, żyto, owies itp.

Ziarno przechodzi krótkotrwałą obróbkę termiczną w temperaturze 110–180˚C, podczas której niszczone są wszystkie drobnoustroje chorobotwórcze. Pod wpływem ciepła i ciśnienia (około 50 atm) następuje „wybuch”, w wyniku którego surowiec się spienia. Na wyjściu następuje ochłodzenie, a spieniona masa zastyga w formie, którą można nadać za pomocą specjalnych dysz z otworami.

Skuteczność i statystyki stosowania ekstruderów

Stosowanie ekstrudera do produkcji pasz przynosi następujące korzyści:

  • Uzyskana ekstrudowana pasza jest przyswajana przez zwierzęta w 90–95%.
  • Ryzyko chorób przewodu pokarmowego u zwierząt zmniejsza się 1,5–2 krotnie.
  • Wydajność produkcji (wydajność mleka, nieśność drobiu) wzrasta o 20–40%.
  • Ekstruder do paszy pozwala obniżyć koszty zakupu surowców o 30–40%.
  • Produkcja paszy o określonym składzie umożliwia rozpoczęcie własnej małej produkcji i sprzedaż nadwyżki innym przedsiębiorcom.

Ekstrudery do pasz nadają się dla różnych zwierząt i ptaków: krów, koni, kóz, owiec, królików, kur, gęsi, kaczek, indyków. Sprzęt jest także popularny na nietypowych fermach: strusich, rybnych, futerkowych. Producenci wyposażają urządzenia w dodatkowe dysze o różnych średnicach — rolnik może zmienić matrycę i produkować paszę dla innych zwierząt.

Zmiany chemiczne podczas ekstruzji

  • Skrobia rozkłada się do prostych cukrów;
  • Witaminy i aminokwasy są przyswajane w 90%;
  • Łuska i grube włókna zbóż w postaci ekstruzowanej są całkowicie trawione przez organizm zwierzęcia, co poprawia funkcjonowanie przewodu pokarmowego.

Jak wybrać ekstruder dla małej firmy lub gospodarstwa domowego?

Jeśli masz małą firmę lub działkę z kilkoma rodzajami zwierząt, nie ma potrzeby kupowania dużego sprzętu. Odpowiedni będzie mini-ekstruder, który można łatwo umieścić w pomieszczeniu gospodarczym lub garażu i nie wymaga specjalnych umiejętności do obsługi.

Uniwersalną opcją są ekstrudery-granulatory: dzięki wymiennym zespołom roboczym takim urządzeniem można produkować zarówno paszę granulowaną, jak i ekstruzowaną.